نیم‌نگاهی به مدیر فنی پروژه و مهارت های او
معمولاً در مسیر پیشرفت پروژه‌های متوسط و بزرگ با چندین ذینفع، ممکن است دو دسته مدیر داشته باشیم: مدیر فنی پروژه و مدیر پروژه! سؤالی که پیش می‌آید این است که اولا مدیر فنی پروژه (technical project manager) کیست و دوم اینکه دقیقاً چه مهارت‌هایی مدیران فنی پروژه را از مدیران غیر فنی پروژه متمایز می‌سازد.
مباحثی که مورد بررسی قرار می گیرد:
مدیر فنی پروژه کیست؟
براساس تعریف رایک، مدیر فنی پروژه به برنامه‌ریزی، زمان‌بندی و اداره پروژه‌های فناوری اطلاعات و سایر پروژه‌های تکنیکال مانند پروژه‌های امنیت شبکه، توسعه‌ی نرم‌افزار و غیره می‌پردازد. نیازهای اولیه مدیریتی یک پروژه فنی به صورت گسترده مانند نیازهای اولیه مدیریتی یک پروژه غیرفنی است؛ اما آنچه نقش‌های مدیر فنی پروژه و مدیر غیرفنی پروژه را از هم متمایز می‌سازد، تخصص ویژه‌ای است که جهت مدیریت پروژه‌های بالافَن (High-Tech) لازم و ضروری خواهد بود. ما می‌دانیم که مدیریت پروژه یک حوزه در حال رشد است و با توجه به نیاز سازمان‌ها و صنایع مختلف به جمع‌آوری و ذخیره‌سازی اطلاعات، Cloud Computing (محاسبات ابری)، امنیت اطلاعات و … نیاز به مدیران پروژه برای پروژه‌های فناوری اطلاعات نیز گسترش یافته‌است.
از سوی دیگر گلسدور نیز تعریفی را برای مدیر فنی پروژه ارائه می‌دهد. براساس تعریف آن، مدیر فنی پروژه مسئول فراهم آوردن مدیریت و برنامه‌ریزی پروژه به‌منظور ایجاد ابتکار عمل در یک سازمان است. مدیران فنی پروژه تضمین می‌کنند که پروژه‌ها طی یک چارچوب زمان و هزینه مشخص تکمیل شوند. مدیر فنی پروژه در رابطه با نگرانی‌های تکنولوژیکی و فنی، خبره اصلی سازمان است. این مدیران فنی پروژه هستند که تیم پشتیبانی دپارتمان فنی سازمان را استخدام کرده و آموزش می‌دهند. به علاوه، آنها از تخصص صنعتی خود برای بهبود جنبه‌های مختلف برنامه‌ریزی پروژه و مدیریت منابع استفاده می‌کنند.
ما در ادامه، محتوای رایک را مدنظر قرار می‌دهیم و ترجمه‌ای آزاد از این مطلب را ارائه می‌کنیم.
مهارتهای ضروری برای مدیر پروژه
۱- سازماندهی
یک مدیر پروژه موفق می‌بایست قادر به سازماندهی و پیگیری جنبه‌های مختلف پروژه با جزئیات باشد.
۲- رهبری
یک مدیر کارآمد می‌بایست مأموریت پروژه را به وضوح به اعضای تیم اعلام و القا نماید و توانایی مدیریت منابع موردنیاز تیم، طبق استانداردها و اصول تعیین شده برای پروژه، حل مشکلات و درگیری‌های درون تیمی را در طول پروژه داشته باشد.
۳- ارتباط برقرار کردن
مدیران پروژه می‌بایست به صورت موثر با اعضای تیم، رهبران سازمانی و ذینفعان ارتباط برقرار نمایند. همچنین به عنوان رهبر می‌بایست چشم انداز استراتژیک پروژه با خروجی‌های قابل تحویل را تعیین نمایند. هنر مذاکره در ابعاد مختلف پروژه مانند بودجه، جمع‌آوری و مدیریت منابع، برنامه زمانی و… یک ابزار اساسی برای مدیران پروژه محسوب می‌گردد.
۴- برنامه‌ریزی
برنامه‌ریزی با امور سازماندهی و هماهنگی پروژه شروع می‌گردد. مدیر پروژه می‌بایست توانایی تنظیم جدول زمان‌بندی پروژه، ارزیابی پیشرفت پروژه، تامین ضروریات پروژه را جهت برنامه‌ریزی درست برای پروژه به منظور تحویل به موقع و کارآمد خروجی‌های پروژه داشته باشد.
مهارتهای ضروری برای مدیر فنی پروژه
مدیران فنی پروژه ابتدا باید تمامی مهارت‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد را داشته باشند. افزون بر این، سه مهارت دیگر نیز از جمله مهارتهای بسیار ضروری برای یک مدیر فنی پروژه است که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
۱- توانایی برقراری ارتباط کارآمد با نقش‌های مختلف فعال در پروژه
باید قدرت ارائه گزارش‌ها را به صورت شفاف و قابل درک برای اعضای مختلف درگیر در پروژه نظیر ذینفعان، رهبران، شرکای سازمانی و سایر افرادی که ممکن است پیش‌زمینه‌ی فنی قوی دارا نباشند، داشته باشد.
۲- داشتن دانش پایه‌ای پیرامون زیرساخت‌ها و معماری فناوری اطلاعات
مدیرفنی پروژه باید قادر به ارزیابی ریسک‌های فنی پروژه و پاسخگویی به سؤالات تیم توسعه، برنامه‌نویسان، تحلیلگران و مهندسان باشد که این توانایی نیز جز با داشتن دانش کافی پیرامون فناوری اطلاعات ممکن نیست.
۳- قدرت برقراری توازن بین نقش‌های مدیر پروژه و مشاور فنی پروژه
اینکه بدانید دقیقاً در کجای مسیر پروژه، تمرکز بر روی موضوعات فنی را متوقف نموده و به تصویر کلی از پروژه (Big Picture) جهت تحویل به موقع و متناسب با بودجه‌ی تعیین شده‌ی تحویل دادنی‌های پروژه برگردید، نیاز به مهارت و قدرت تفکیک شما در نقش‌ها و مسئولیت‌هایتان دارد.
در پایان باید گفت با وجود دارا بودن تمامی مهارتهای بالا یک مدیر پروژه به تنهایی و بدون ابزار کارآمد قادر به بهینه‌سازی عملیات نخواهد بود.
