داشبورد مدیریتی چیست؟ راهنمای عملی + معرفی ۶ ابزار

داشبورد مدیریتی یک ابزار کاربردی و تعاملی است که برای نمایش شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) و اطلاعات حیاتی سازمان به صورت بصری طراحی شده است. این ابزار به مدیران و تصمیم‌گیران سازمانی کمک می‌کند تا دیدگاهی جامع و لحظه‌ای نسبت به عملکرد سازمان خود داشته باشند و بر اساس داده‌های به‌روز و دقیق، تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند.

داشبورد مدیریتی معمولاً اطلاعات را از منابع مختلف جمع‌آوری کرده و به شکلی ساده، قابل فهم و در عین حال جامع نمایش می‌دهد. هدف اصلی این ابزار، تسهیل نظارت بر عملکرد و اطمینان از دستیابی به اهداف سازمانی است. به‌عنوان مثال، این داشبوردها می‌توانند اطلاعاتی مانند روند فروش، سطح بهره‌وری کارکنان، وضعیت پروژه‌ها یا حتی بازخورد مشتریان را در یک نگاه ارائه دهند.

تعریف geckoboard از داشبورد مدیریتی:

داشبوردهای مدیریتی توسط مدیران و رهبران تیم برای رصد عملکرد پروژه و تیم مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخلاف بررسی‌های عملکرد که معمولاً به‌ندرت انجام می‌شوند، داشبورد مدیریتی به مدیران این امکان را می‌دهد که مشکلات عملکردی را همان لحظه که اتفاق می‌افتند، شناسایی کنند. این بدان معناست که مدیران می‌توانند سریعاً به ریشه مشکل برسند و به اعضای تیمی که با چالش مواجه هستند، پشتیبانی و راهنمایی ارائه دهند.

انواع داشبورد مدیریتی و کاربرد هر کدام

داشبوردهای مدیریتی بر اساس نیازهای سازمان و نوع اطلاعاتی که نمایش می‌دهند به چند دسته تقسیم می‌شوند. هر کدام از این داشبوردها با توجه به نوع داده‌ها و هدف کاربران، کاربردهای متفاوتی دارند. در ادامه به معرفی سه نوع اصلی داشبورد مدیریتی و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم:

داشبورد مدیریتی استراتژیک

هدف: پشتیبانی از برنامه‌ریزی بلندمدت و تصمیم‌گیری استراتژیک.

این نوع داشبورد به مدیران ارشد و رهبران سازمان کمک می‌کند تا چشم‌انداز کلی سازمان را بر اساس شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) بررسی کنند. داشبوردهای استراتژیک اطلاعات کلان و بلندمدت مانند نرخ رشد سازمان، سهم بازار، و وضعیت سودآوری را نمایش می‌دهند.

کاربرد:

• پایش اهداف استراتژیک سازمان.
• تحلیل عملکرد کلی بر اساس چشم‌اندازهای تعیین‌شده.
• شناسایی روندهای کلان برای تصمیم‌گیری آینده‌نگر.

مثال: یک مدیرعامل می‌تواند از داشبورد استراتژیک برای مشاهده وضعیت سوددهی شرکت در سال گذشته و پیش‌بینی وضعیت مالی آینده استفاده کند.

داشبورد مدیریتی عملیاتی

هدف: نظارت بر فعالیت‌های روزانه و مدیریت عملکرد عملیاتی.
این نوع داشبورد برای مدیران میانی و سرپرستان طراحی شده و اطلاعات لحظه‌ای درباره عملکرد تیم‌ها و واحدها ارائه می‌دهد. داشبوردهای عملیاتی معمولاً روی جزئیات دقیق مانند نرخ تولید، سطح موجودی، یا وضعیت خدمات مشتریان تمرکز دارند.

کاربرد:

• پایش عملکرد روزانه تیم‌ها و فرایندها.
• شناسایی مشکلات عملیاتی به‌صورت لحظه‌ای.
• تسهیل تصمیم‌گیری در سطوح اجرایی.

مثال: یک مدیر تولید می‌تواند با استفاده از داشبورد عملیاتی، نرخ تولید محصولات و زمان توقف ماشین‌آلات را در لحظه بررسی کند.

داشبورد مدیریتی تحلیلی

هدف: ارائه تحلیل‌های عمیق برای حل مسائل پیچیده و بهینه‌سازی عملکرد.
این نوع داشبورد برای متخصصان داده و مدیران تحلیلگر طراحی شده است و به آن‌ها کمک می‌کند تا داده‌های پیچیده را به‌صورت گرافیکی و بصری بررسی کنند. داشبوردهای تحلیلی معمولاً از ابزارهای پیشرفته‌ای مانند هوش تجاری (BI) بهره می‌برند.

کاربرد:

• تحلیل روندها و روابط پیچیده بین داده‌ها.
• شناسایی فرصت‌های بهبود و صرفه‌جویی.
• کمک به پیش‌بینی و مدل‌سازی آینده.

مثال: یک تحلیلگر مالی می‌تواند از داشبورد تحلیلی برای بررسی تأثیر تغییرات نرخ ارز بر سوددهی شرکت استفاده کند.

مزایای استفاده از داشبورد مدیریتی و کاربردهای آن برای مدیران

• بهبود فرآیند تصمیم‌گیری:
  داشبوردهای مدیریتی با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز، به مدیران کمک می‌کنند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
• نظارت بر عملکرد:
  امکان پایش لحظه‌ای عملکرد سازمان، تیم‌ها یا پروژه‌ها برای شناسایی نقاط قوت و ضعف.
• تحلیل روند داده‌ها:
  شناسایی الگوها و روندهای مهم در داده‌ها که می‌تواند به پیش‌بینی و بهینه‌سازی کمک کند.
• صرفه‌جویی در زمان:
  کاهش زمان صرف‌شده برای جستجوی داده‌ها و تحلیل گزارش‌های پیچیده، زیرا اطلاعات به صورت بصری و سازمان‌یافته نمایش داده می‌شود.
• ارتقای شفافیت:
  با نمایش اطلاعات کلیدی در یک صفحه، همه ذینفعان به‌طور شفاف از وضعیت سازمان آگاه می‌شوند.
• افزایش هماهنگی تیمی:
  ایجاد یک منبع واحد از اطلاعات که باعث هماهنگی بهتر بین تیم‌ها و بخش‌های مختلف سازمان می‌شود.
• شناسایی و رفع مشکلات:
  با پایش مداوم شاخص‌های کلیدی، مشکلات زودتر شناسایی شده و امکان واکنش سریع‌تر وجود دارد.
• پشتیبانی از اهداف استراتژیک:
  نمایش شاخص‌هایی که با اهداف بلندمدت سازمان همخوانی دارند و کمک به پیگیری پیشرفت آن‌ها.
• ارتقای بهره‌وری:
  با ارائه داده‌های دقیق، کارکنان و مدیران می‌توانند روی وظایف اولویت‌دار تمرکز کنند و بهره‌وری خود را افزایش دهند.
• تحلیل دقیق داده‌ها: داشبوردها ابزار خوبی برای تحلیل داده‌های پیچیده و شناسایی الگوها و روندها هستند، که به بهبود استراتژی‌ها کمک می‌کند.
• ارتباط بهتر: داشبوردها به عنوان یک زبان مشترک برای تیم‌ها و بخش‌های مختلف عمل می‌کنند و باعث بهبود ارتباطات داخلی می‌شوند.

ویژگی‌ها و اجزای یک داشبورد مدیریت خوب

داشبورد باید به گونه‌ای طراحی شود که اطلاعات حیاتی را به صورت واضح، دقیق و کارآمد نمایش دهد. در ادامه ویژگی‌ها و اجزای کلیدی یک داشبورد موفق بررسی می‌شوند:

ویژگی‌های فنی و امنیتی

1. دقت و یکپارچگی داده‌ها:
   اطلاعات نمایش داده شده باید به‌روز و بدون خطا باشند و از منابع مختلف سازمان به‌صورت یکپارچه جمع‌آوری شوند.
2. قابلیت شخصی‌سازی:
   کاربران باید بتوانند داشبورد را بر اساس نیازهای خود تنظیم کنند (مانند انتخاب شاخص‌ها یا فیلتر کردن داده‌ها).
3. پشتیبانی از داده‌های بلادرنگ (Real-Time):
   ارائه اطلاعات لحظه‌ای برای تصمیم‌گیری سریع و کارآمد ضروری است.
4. سازگاری با دستگاه‌های مختلف:
   داشبورد باید بر روی کامپیوتر، تبلت و موبایل به‌خوبی نمایش داده شود.
5. امنیت بالا:
   داده‌های حساس سازمانی باید به‌خوبی محافظت شوند و دسترسی به داشبورد محدود به افراد مجاز باشد.

ویژگی‌های تعاملی و مدیریتی

1. تعامل‌پذیری:
   کاربران باید بتوانند به جزئیات بیشتری دسترسی داشته باشند، مانند کلیک روی یک شاخص برای نمایش اطلاعات جزئی‌تر.
2. دسترسی سریع به اطلاعات کلیدی:
   شاخص‌های مهم باید در بخش‌های برجسته داشبورد قرار گیرند.
3. چندزبانه بودن (در صورت نیاز):
   برای سازمان‌های بین‌المللی، داشبورد باید از چند زبان پشتیبانی کند.
4. قابلیت اشتراک‌گذاری:
   امکان اشتراک‌گذاری گزارش‌ها یا بخش‌های خاصی از داشبورد بین کاربران یا تیم‌ها وجود داشته باشد

ویژگی‌های بصری و گرافیکی

1. طراحی ساده و قابل فهم:
   از طراحی‌های بصری مانند نمودارها، جداول و گراف‌های ساده استفاده شود تا اطلاعات سریع درک شوند.
2. استفاده از رنگ‌های معنادار:
   رنگ‌ها باید به‌صورت منطقی استفاده شوند (مثلاً قرمز برای هشدارها و سبز برای موفقیت‌ها).
3. قابلیت نمایش روندها:
   داشبورد باید بتواند تغییرات و روندهای گذشته و حال را به‌وضوح نمایش دهد.
4. چیدمان منظم:
   اطلاعات باید به شکلی سازمان‌یافته و قابل پیش‌بینی نمایش داده شوند تا کاربر سردرگم نشود.

تفاوت داشبورد مدیریتی با هوش تجاری چیست؟

داشبورد مدیریتی و هوش تجاری (BI) هر دو ابزارهایی برای مدیریت داده و تصمیم‌گیری هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند. داشبورد مدیریتی ابزاری است که اطلاعات کلیدی را به‌صورت بصری، متمرکز و لحظه‌ای ارائه می‌دهد و معمولاً برای نظارت و ارزیابی سریع شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) استفاده می‌شود. در مقابل، هوش تجاری شامل مجموعه‌ای از فرآیندها، ابزارها و فناوری‌هاست که داده‌های خام را به اطلاعات عمیق و قابل تحلیل تبدیل می‌کند و بیشتر بر تحلیل‌های جامع، روندها و پیش‌بینی‌های بلندمدت تمرکز دارد. به‌عبارت‌دیگر، داشبوردها بخشی از خروجی‌های هوش تجاری هستند که به‌صورت خلاصه و کاربردی ارائه می‌شوند.

معرفی چند ابزار برای ایجاد داشبورد مدیریتی 

برای ساخت داشبوردها، ابزارهای متنوعی وجود دارند که قابلیت‌های گوناگونی را ارائه می‌دهند. در ادامه به چند ابزار شناخته‌شده اشاره می‌کنیم:

Microsoft Power BI

یک ابزار قدرتمند و کاربرپسند برای تجزیه‌وتحلیل داده و ایجاد داشبوردهای تعاملی.

ویژگی‌: یکپارچگی با سایر ابزارهای مایکروسافت (مانند Excel)، بصری‌سازی قوی، و قابلیت‌های هوش تجاری پیشرفته.

مناسب برای: سازمان‌هایی که به دنبال راه‌حلی اقتصادی با ادغام در اکوسیستم مایکروسافت هستند.

Tableau

ابزاری پیشرفته با قابلیت‌های بصری‌سازی داده‌های پیچیده.

ویژگی‌ها: رابط کاربری ساده، توانایی تحلیل داده‌های حجیم و گسترده، و گزارش‌دهی پیشرفته

مناسب برای: کسب‌وکارهایی که نیاز به تحلیل عمیق داده و نمودارهای پویا دارند.

 looker Studio (Google Data Studio)

یک ابزار رایگان و مبتنی بر وب

ویژگی‌ها: ادغام آسان با محصولات گوگل (مانند Google Analytics)، رابط ساده و استفاده بدون هزینه.

مناسب برای: کسب‌وکارهای کوچک یا تیم‌هایی که ابزارهای اقتصادی می‌خواهند.

Qlik Sense

ابزاری قدرتمند با قابلیت تجزیه‌وتحلیل داده و ایجاد داشبوردهای هوشمند.

ویژگی‌ها: تحلیل داده‌های پیچیده، قابلیت‌های تعاملی و هوش تجاری خودکار.

مناسب برای: سازمان‌های بزرگ با نیاز به تحلیل عمیق و دسترسی گسترده به داده‌ها.

Zoho Analytics

ابزاری ساده و کاربردی برای تجزیه‌وتحلیل داده ها

ویژگی‌ها: یکپارچگی با ابزارهای Zoho، مقرون‌به‌صرفه و مناسب برای استارتاپ‌ها.

مناسب برای: کسب‌وکارهایی که از اکوسیستم Zoho استفاده می‌کنند یا ابزارهای ساده نیاز دارند.

سمین

نرم افزار مدیریت پروژه سمین به عنوان یک نرم‌افزار جامع مدیریت پروژه، انتخابی عالی برای داشبوردهای مدیریتی است.

این نرم‌افزار نه تنها به شما این امکان را می‌دهد که پروژه‌ها و فرایندهای سازمانی را به‌طور مؤثر مدیریت کنید، بلکه به کمک امکانات مدیریت منابع، تیم‌ها، مالی و بودجه، و حتی ارتباط با مشتری، می‌توانید دید جامعی و مصوری از عملکرد سازمان خود داشته باشید. به‌علاوه، سمین به شما کمک می‌کند تا با تعریف KPIهای مختلف و شخصی سازی شده تصمیم‌گیری‌های استراتژیک بهتری بر اساس داده‌های دقیق و به‌روز اتخاذ کنید.

ویژگی: 

• امکان تعریف KPI های مختلف و شخصی سازی شده
• طراحی داشبورد های مختلف بدون نیاز به دانش برنامه نویسی
• تطبیق نمودارها با دیتاهای موجود در سامانه به صورت real time
• ایجاد تب های مختلف
• امکان خروجی گرفتن به صورت فرمت‌های مختلف

مناسب برای: تیم های پروژه و همچنین سازمان‌های کوچک،بزرگ و متوسط و همچنین مدیریت پروژه کلاسیک و چابک

جمع بندی

در این مقاله، با مفهوم داشبورد مدیریتی، انواع، مزایا و روش انتخاب شاخص‌ های کلیدی عملکرد (KPI) آشنا شدیم. این ابزار به مدیران در تصمیم‌گیری‌های دقیق ‌تر، بهبود عملکرد و نزدیک شدن به اهداف استراتژیک  کمک میکند. نرم‌افزار سمین این امکان را به شما میدهد تا داشبوردهای مورد نیازتان را طراحی کنید و از تمامی مزایای یک داشبورد مدیریتی خوب بهره مند شوید. چرا همین امروز شروع نکنید و گامی محکم برای تحول در سازمانتان برندارید؟ ما کنار شما هستیم و در تمامی مراحل استقرار پیاده سازی و رسیدن به نتایج به شما کمک میکنیم

نرم‌افزار مدیریت پروژه سمین

پشتیبانی از گانت

ساختار شکست کار

بردهای کانبان

گزارش‌دهی و KPI

مدیریت زمان‌بندی

مدیریت منابع و تیم

مدیریت ریسک

مدیریت دانش

ثبت درخواست دمو آنلاین آشنایی بیشتر با سمین

سوالات متداول

• چرا داشبورد مدیریتی باید برای هر سطح مدیریتی شخصی‌سازی شود؟
  • جواب: هر سطح مدیریتی در سازمان نیازها و اهداف خاص خود را دارد. داشبورد مدیریتی شخصی‌سازی‌شده به مدیران ارشد، میانی و تیم‌های عملیاتی این امکان را می‌دهد که داده‌ها و شاخص‌های مرتبط با وظایف و مسئولیت‌های خود را در یک نگاه مشاهده کنند و بتوانند تصمیم‌گیری‌های سریع و مؤثری انجام دهند.
• چگونه داشبورد مدیریتی می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند؟
  • جواب: داشبورد مدیریتی این امکان را برای مدیران فراهم می‌آورد که روندها و داده‌های حیاتی سازمان را به‌صورت بصری و در زمان واقعی مشاهده کنند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و بر اساس داده‌های دقیق، تصمیمات استراتژیک مؤثری اتخاذ نمایند.
• آیا داشبورد مدیریتی می‌تواند اطلاعات زمان واقعی (Real-Time) را نمایش دهد؟
  • جواب: بله، یکی از مهم‌ترین مزایای داشبورد مدیریتی این است که قابلیت ارتباط با سیستم‌های مختلف سازمانی مانند CRM و ERP را داراست و می‌تواند داده‌ها را به‌صورت زنده و به‌روز به مدیران نمایش دهد تا آن‌ها بتوانند به‌سرعت واکنش‌های لازم را نشان دهند.
• چه شاخص‌هایی باید در داشبورد گنجانده شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند؟
  • جواب: انتخاب شاخص‌ها باید به‌طور کامل با اهداف استراتژیک سازمان هم‌راستا باشد. شاخص‌هایی که انتخاب می‌شوند باید قابل اندازه‌گیری و تأثیرگذار باشند، به‌طوری‌که نه‌تنها داده‌ها را نمایش دهند، بلکه به مدیران کمک کنند تا بتوانند از آن‌ها برای تصمیم‌گیری دقیق‌تر و بهبود عملکرد سازمان استفاده کنند.

یادداشت‌های دیگر:

۵ اس (۵S) نظام آراستگی محیط کار چیست؟ راهنمای کامل و عملیاتی داشبورد مدیریت پروژه چیست؟ نرم افزار مدیریت گردش کار چیست و چه مزایایی دارد؟